- νέρων
- (Claudius Caesar Drusus Germanicus Nero, Άντιον 37 – Ρώμη 68). Ρωμαίος αυτοκράτορας. Γιος του Δομιτίου Αενοβάρβου και της Αγριππίνας της Νεότερης και ανιψιός του Καλιγούλα, ανέβηκε στον θρόνο το 54 μ.Χ., μετά τον θάνατο του αυτοκράτορα Κλαυδίου, δεύτερου συζύγου της Αγριππίνας, με τη βοήθεια των πραιτοριανών και κυρίως χάρη στις δολοπλοκίες της μητέρας του, η οποία είχε πετύχει να αποκλείσει από τη διαδοχή τον Βρετανικό, γιο του Κλαυδίου και της Μεσσαλίνας. Αν εξαιρέσουμε τη δολοφονία του Βρετανικού, την οποία διέταξε ο ίδιος το 55, κατά τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του υπήρξε δίκαιος και μετριοπαθής· βελτίωσε τους οικονομικούς και φορολογικούς νόμους και διατήρησε την ελευθερία και τις δικαιοδοσίες της Συγκλήτου. Γρήγορα όμως η καχύποπτη φύση του και οι συνωμοσίες της αυλής, τις οποίες οργάνωσε κυρίως η μητέρα του, εκμηδένισαν την επιρροή των εκλεκτών συμβούλων του, μεταξύ των οποίων και του δάσκαλου και παιδαγωγού του Σενέκα, και ώθησαν τον Ν. προς έναν απόλυτο συγκεντρωτισμό, αφανισμό όλων των υπόπτων και προς μια ζωή εκκεντρική και έκλυτη. Με το πρόσχημα της συμμετοχής τους σε συνωμοσίες, πραγματικές ή φανταστικές, εξόντωσε πολλούς συγγενείς του και σημαντικούς ανθρώπους του πνεύματος. Το 59 διέταξε τη δολοφονία της μητέρας του Αγριππίνας, το 62 της συζύγου του Οκταβίας, την οποία είχε διώξει προηγουμένως, για να παντρευτεί την Ποππαία Σαβίνη, το 65, έτος της συνωμοσίας του Πίσωνα, ανάγκασε τον Πίσωνα να αυτοκτονήσει και θανάτωσε τον δάσκαλό του Σενέκα, τους ποιητές Λουκανό και Πετρώνιο και πολλούς άλλους. Όσον αφορά την πυρκαγιά της Ρώμης τον Ιούλιο του 64, η οποία κατέστρεψε σε επτά ημέρες πολλές ρωμαϊκές συνοικίες, η ευθύνη της δεν ανήκει ούτε στον Ν. ούτε στους χριστιανούς. Ο Ν. όμως βρήκε από αυτήν αφορμή να κατηγορήσει τους χριστιανούς και να κηρύξει έναν απάνθρωπο διωγμό εναντίον τους, κατά τον οποίο, σύμφωνα με την παράδοση, βρήκαν τον θάνατο και οι απόστολοι Πέτρος και Παύλος.
Ο Ν. ανοικοδόμησε κατόπιν τη Ρώμη σύμφωνα με ένα ορισμένο σχέδιο και εγκαινίασε πολλά δημόσια έργα όπως ο Χρυσός Οίκος (Domus Aurea) και το άνοιγμα του ισθμού της Κορίνθου, το οποίο όμως δε συνεχίστηκε από τους διαδόχους του. Οι φαντασιώσεις του αυξάνονταν με τον καιρό: φιλοδοξούσε να τον θαυμάζουν ως αρματοδρόμο, ηθοποιό και αοιδό, επιχείρησε μάλιστα μια καλλιτεχνική περιοδεία στην Ελλάδα. Το 68 ξέσπασε μια επανάσταση στη Γαλατία και στην Ισπανία, η οποία επεκτάθηκε και στη Ρώμη, όπου, με την υποστήριξη της Συγκλήτου και των Πραιτωριανών, ο Γάλβας ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας από τις λεγεώνες. Όταν τον εγκατέλειψαν όλοι, ο Ν. διέταξε τον πιστό του απελεύθερο Επαφρόδιτο να τον σκοτώσει. Μετά τον θάνατό του ξέσπασε πόλεμος για τη διαδοχή, ο οποίος έληξε το επόμενο έτος με την εκλογή ως αυτοκράτορα του Τίτου Φλαβίου Βεσπασιανού.
Μαρμάρινο κεφάλι του Ρωμαίου αυτοκράτορα Νέρωνα.
* * *νέρων, -ωνος, ὁ (Α)ο ανδρείος.[ΕΤΥΜΟΛ. < λατ. nero «ανδρείος»].
Dictionary of Greek. 2013.